Sıtma dünyada büyük çoğunluğu Afrika kıtasında yer alan 91 ülkede yaygın olarak görülen bir enfeksiyon hastalığıdır. Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) 2015 yılında %90’ı Afrika Bölgesi ülkelerinde olmak üzere dünya genelinde 212 milyon kişinin sıtma hastalığına yakalandığını ve bunlardan 429 bininin hastalık nedeniyle hayatını kaybettiğini bildirmektedir.
Sıtma dünyada önemli bir halk sağlığı sorunu olmaya devam etse de ülkemizin de dahil olduğu DSÖ Avrupa Bölge Ofisine bağlı ülkelerde 2000’li yılların başından itibaren vaka sayılarında ciddi düşüşler izlenmeye başlanmıştır. 2005 yılında DSÖ Avrupa Bölge Ofisinin önderliğinde üye devlet temsilcilerinin katılımıyla “Avrupa Bölgesinde Sıtma Kontrolünden Eliminasyona Geçiş” başlıklı Taşkent Deklarasyonu hazırlanmıştır. Taşkent Deklarasyonu ile 2015 yılında DSÖ Avrupa Bölgesinde sıtmanın eliminasyonu hedeflenmiştir. Deklarasyon 2005 yılında yerli sıtma bulaşının devam ettiği dokuz ülkenin Sağlık Bakanı tarafından imzalanmıştır.
DSÖ Avrupa Bölgesinde 2010 yılında 179 sıtma vakası bildirilmiş, 2014 yılında yerli bulaş sadece Tacikistan’da kalmış ve nihayet 2015 yılında DSÖ Avrupa Bölgesinde yer alan ülkemiz dahil hiçbir ülkeden yerli sıtma vaka bildirimi olmamıştır. Böylece Taşkent Deklarasyonunda belirlenen DSÖ Avrupa Bölgesinde 2015 yılında sıtmanın elimine edilmesi hedefine ulaşılmıştır. DSÖ Avrupa Bölge Direktörü Zsuzsanna Jakap, 20 Nisan 2016’da DSÖ Avrupa Bölgesinin yerli sıtma bulaşını sona erdiren dünyadaki ilk bölge olduğunu deklare etmiştir. Ancak DSÖ; sıtmanın endemik olduğu bölgelerden Avrupa Bölgesine sürekli vaka girişi olduğuna dikkat çekerek bu durumun Avrupa Bölgesinde sona eren sıtma bulaşının yeniden başlamasına sebep olabileceğini vurgulamaktadır. Bu nedenle elde edilen bu olağanüstü başarının devamlılığı için politik kararlılığı sağlamak amacıyla Aşkabat Bildirgesi hazırlanmış ve Taşkent Deklarasyonunu imzalayan ülkelere imzaya sunmuştur.
Sıtma ülkemizde geçmişte yaygın görülen bir hastalık iken yürütülen başarılı çalışmalar neticesinde 2000 yılında 11.378 olan yerli sıtma vakası, 2005 yılında 2.036’ya düşmüştür. Ülkemizde sıtmanın elimine edilebilme şartlarının oluştuğu kararına varılarak DSÖ tarafından 2005 yılında deklare edilen Taşkent Deklarasyonu Sayın Bakanımız tarafından imzalanarak ülkemizden sıtmanın eliminasyonu öngörülmüş ve “Sıtma Eliminasyon Programı” uygulanmaya başlanmıştır. Ülkemiz büyük bir başarıya imza atarak yerli sıtma bulaşını sona erdirmiştir, halen sadece yurtdışı sıtma vakaları bildirilmektedir. Ancak ülkemizde sıtma etkenini nakleden Anofel türü sivrisineklerin bulunması, iklim ve çevresel faktörler, büyük nüfus hareketleri, sıtmanın endemik olduğu ülkelere seyahat edenlerin sayısının ve ticaret ilişkilerinin artması nedeniyle yurtdışı kaynaklı sıtma vakalarında artış görülmektedir. Ayrıca; düzensiz göçmenler, ülkemizin sıtmanın yayılabileceği subtropikal bölgede yer alması ve iklim değişikliği nedeniyle ortalama hava sıcaklıklarında gözlenen artışlar nedeniyle sıtma riski halen devam ettiğinden Sıtma Eliminasyon Programı çerçevesinde faaliyetlerimiz devam etmektedir. DSÖ Avrupa Bölgesinde sıtma bulaşının yeniden başlamasının önlenmesini hedefleyen Aşkabat Bildirgesi Sayın Bakanımız tarafından 18 Nisan 2017’de imzalanmıştır. Sıtmanın ülkemize geri dönüşünü önlemeye yönelik çalışmalarımız kesintisiz olarak devam edecektir.
Kamuoyuna saygıyla duyurulur.